AGIM SALIHU
(1951-)
Lindi më 26,maj 1951 në Prishtinë.Shkollën fillore dhe të mesmen e përfundoi në Prishtinë.Fakultetin e Arteve Figurative dega e Grafikës e mbaroi në vitin 1997 në Prishshtinë.Studimet pasdiplomike i mbaroi në fakultetin e Arteve Figurative në Zagreb në vitin 1979 te Prof.Albert Kinert .Nga viti 1986 është Profesor në Fakultetin e Arteve në Prishtinë në degën e Dizajnit Grafikë ku ligjëron lëndën,Kaliografi me tipografi.Në vitin 1991 ishtë bursit i SH.B.A.Nga viti 1999-2001,fitojë burës nga Franca me qëndërim dy vjeqar në Grosseto, Toskanë ,Itali. Më 1984 në një selekcion të artistëve të përzgjedhur evropian në “Trienalen e Grafikës Evropiane” në Grado – Venezia, mori pjesë me artistët me famë botërore si” Marino Marini, Fric Ëotruba etj. Në “Bienalin Internacional të Grafikës” në Lubjanë ishe pjesë me artistët e njohur si: Robert Raushenberg, Frank Stela etj. Është i përzgjedhur në Monografitë “Arti Bashkëkohor i Kosovës” të vitit 1988; Monografia “Arti Bashkëkohor i Kosovës” të vitit 2000 dhe në Monografinë “Kosova Feniks” në vitin 2005. Anëtarë i Shoqatës të Artistëve Figurativ të Kosovës. Anëtarë i Qendrës Ndërkombëtare të Grafikës, Ljubljanë – Slloveni.Ekspozita përsonale mbi katërmbdhjetë ndërsa kolektive mbi dyqindë.Veprimtaria Krijuese e Agim Salihut është e pasurë dhe e lartë në nivelë cilësie sa i përket grafikës dhe Dizajnit.Temat të cilat i ka vendos në veprat e ti dhe ato janë:’’Demi i Thyer’’,’’Demi i Rraskapitur’’,’’Kështjella e Agonit’’,’’Kthimi në Bjeshkët e Nemura’’,’’Madona me Frute’’,’’Verë me Frute’’,’’Demi i Kaltërt’’,’’Nudo’’,’’Nostalgjia’’,’’Mëngjesi i Ofreut’’,’’Zgjimi i ofreut’’,’’Agimi, I,II,III,IV,V’’,’’Dritarja e Kaltërt’’,’’Muzgu’’,’’Para Muzgut’’,’’Hyrja’’,’’Dritarja e Zezë’’,’’Dritarja’’.Agim Salihu i takonë gjeneratës së tëret të krijusve pamorë në arte pamore në Kosovë.I takonë frymës modern të grafikës në Kosovë.Frymzimet e para të artistit janë nga; Albrecht Durer ( 1471- 1528 ),Katsushika Hokusai ( 1760-1849 ),Gjelosh Gjokaj ( 1933- 2016 ),Pablo Picasso ( 1881-1973 ),Gazmend Leka (1953- ) etj.Aventura e ti krijuse kalo në disa faza,të reja si Realizëm,e Bardha,e Kuqja, e kaltërta,e zeza,okeri,etj.Ai dialogon me veprat e ti,duke ndryshuar stilin e vizatimit duke eksperimentuar në të gjitha teknikat e grafikës,: Linogdhendje,Bakërshkrim,akuatintë,mezotintë,litografi,etj.Jetëgjatësia e veprimtarisë është futurë në prizëm të historisë që e pasqyronë artin figurativë me lëvizjet konceptuale,ideore,estetike.Duke kalu në një transformimë vepra e grafikës njejtë si ‘’Zonjusha nga Avinjoni’’P.Picasso,që bëri revulucion në artin e Kubizmit.Si gjeneratë e parë e dalë nga Akademia e arteve Figurative në Prishtnë.Agim Salihu,në komunitetin artistike njohet edhe si vizatues mjaftë i talentuar.veprat e njohura si : ‘’Demi i Thyer’’dhe ‘’Demi i Raskapiturë’’ konsideroj që janë veprat e para që janë kushtuar kafshëve në grafikë,dhe sit ë tilla ato fromësojn botën dhe preukopimin e krijuesit si ‘’Katër macat’’ e Picassos.Kushë mendon që grafika është nga brenda dekoruse e ka gabimë.Nëse mitologjinë e kanë ngriturë Grekët dhe Romakët edhe mundë ta ngrisim mitologjin artistike me krijuesit tanë,si M.Mulliqi,R.Ferri,XH.XHafa,Gj.Gjokaj,F.Krypa,H.Krasniqi,A.Salihu.Veprat si ‘’Mëngjesi i Orfeut’’dhe ‘’Zgjimi i Orfeut ‘’ për krijuesin nuk janë temat historike për të hyrë në histori.Ato i realizoi në kohën kurë ai e kalo edhe vët kët periudhë të okupimit klasikë të shqipëtarve në kosovë dhe vetë luftën e fundit të vitit 1998/ 99.Figuracion kokashë e nudo të realizuarë në teknika të ndryshme grafike.
Fg 1) ‘’Kështjella e Agronit ’’(tek e kombinuar ) shtyp i thellë 76x57cm viti 1979,fondi ( 0694 ).Njëra ndër kryeveprat e e Grafikutë A.Salihu një vepër që ka sfondë të zezë më gjashtë figururina të formave dhe karaktereve të ndryshme të cilat janë pothuaj të ngjitura në mesë vete dhe dy portrete lartë që nga ana e majtë vrehët figura e mbretit Agron.Kthimi i të kaluarës në vepra arti ndoshta është i domosdoshëm edhe për krijuesit të tjerë duke e shëndërru në nië nivel tjetër mënyrën e punës duke e ruajturë thelbin e stitlit krijuesë.Gdhendje ,gravura,vinjeta,tekëstura,tone,efekte,realizëm mistikë zgjatje kokashë,emocione ,studimë portreteshë,me kontraste të teksturave me dritë hije të një kështjelle mesjetare edhe më tutje,ku prespektiva nuk është interesim i krijuesit ajo më shumë I takon të së kaluarës dy probleme shtjellon Agimi.Ngjyrën e pastër në sfonë dhe strukturat grafike të shkollës Neo klasiciste që e tejkalon Rokokon,nuk lëvizin janë statike ato më shumë evokohën si kompozicion krijim linear pa ndërtim të planevë veprën e ndërton më dy elemente figurative si kontrasti dhe figuracioni që ndanë kompozicionin në dyshë dhe luanë bukurë me format gjeometrike të cilat nuk defionhën me vija të theksuara ,e bardha tregon koloritinë e cila harmonizohet me figurat në mesë vete.Mbulimi i trupave të përsonazhevë janë mistike në esencë që e humbë motivin të këthimit të një engjulli në kështjellë.Në vija ngjaë me A.Durer vetëm se i kufizon ato brenda formave të figurës dhe portretit.
Fg2)’’Verë me Frute ‘’tek e Kombinuar shtyp i thellë,100x70cm,viti1994.Potezat,tonet,tekstura,ngjyragrafike,përpunimi i materjalit,trekëndëshi,dhia,madona,verë me frute,sy në form të gjetheve janë vetëm një sasi e vlerave të konceptuara në vizatimë e që të gjdhendura me teknikën e acidit në Pllakë të zingut,e materjalizojnë si kompozicion figurative dhe lidhinë temën me përmbajtjen,dy figura njëra simbolizon edhe kohën edhe kafshën siq është dhia por e saterizon me figurën e njeriut duke nge dolli për donjë festë apo edhe për një takim të parë ,buzqeshaj cinike e glorifikon dhinë ajo ka trup njeriu e kokë dhie frymzim i pikturës Egjiptiane,dhe madona si emër lidhët me pikturat nga renesanca deri te ditët e sotit.Në qendër shkallëzohet figuracioni e bën më të bukurë dhe artistike të gjithë kompozicionin në grafikë vijat të thyera katërorë dhe forma gjeometrike e kthejnë krijuesin në tavolinën e piktorve të fomave kubistike.Nudo figura e madonës pran një bashkëbisedimi me një dhi e cila dialogon me një metodë që nuk kuptohën mes tyre të gjitha të ndara në hijezimë të formave trupore pa plane dhe pa prespektivë.
1) Galeria e arteve e Kosovës (Koleksioni 0694 ),shtypi’’.Grafoprint’’,Prishtinë,2010,fq32
2) Galeria e arteve e Kosovës ( Arti Bashkëkohorë I Kosovës ) shtypi ‘’Velar ‘’Bergamo,itali,2000,fq190.
3) Galeria e arteve e Kosovës ( Ekspozitë Përsonale ) shtypi ‘’Viprint’’,Prishtinë,2012,fq61
Fg3 )’’Demi i Kaltërt ‘’tek e kombinuar dhe shtyp i thellë,100x70cm,viti1994.Nëse i referomi stilit të vizatimit në grafikë kjo vepër është frymëzim nga Pablo Picasso që ngjanë me veprën ‘’Demi’’jo qe ka realize Pikaso porn ë përgjithësi më shumë është e përafërt me stilin e realizimit figirativ sepse kemi edhe krijues të tjerë që kan realizuar vepra me kafshë të ndryshme mjaftë mirë.Krijuesi jonë e ngadalëson gjuhën figurative e ngrinë edhe e pastaj ajo futet te veprat estetike të imazheve të fotografisë dixhitale.Vendosja e kompozicionit figurative ne disa elemente gjeometrike e bën më origjinalë trajtesën e figurave dhe stilit të ndërtimit të veprave të artit duke paraqit mënyrën e shprehjës së teknikës se pastelit të yndyrëshëm në grafikat e Agim Salihut,në ndërtimin e toneve shumë pak futë ngjyrë ajo është në trajt të akuarelit apo edhe copa të hijezimit të konturave sitoshtypit që gërshëton mjatë mirë teknikat e aplikuara në grafikë,teknikishtë mjatë të larta dhe të arritura, një grafikë elegante e vendosur në akuarium e ngrirë një përshtypje nga imagjinata krijuse vendosë veprën në kryevepër që futë elemnete shtesë në mesë të demit dhe figuracionit.Bishti,pozita horizontale e demit qëndrimi në këmb e shëndëron në një mit si ajo e kalit të tojës.
Fg4)’’Porta’’tek e kombinuar,35x50cm,viti1999.është kuptimi i temave të ndërtuara të autorit në kohën kurë vendi ishe në luftë dhe si preukopim I të gjithë krijuesve ishtë padyshim situate politike në kosovë,dhe ndoshta dalja nga kjo gjendje për grafikun ishte edhe shpalosja e djenjave për artin duke prajtu tema të tilla si ‘’Porta’’ vepër kjo që krijuesi kalon në një fazë tjetër artistike dhe pikërisht kjo periudhë e ndanë Agimin nga figuracioni në veprat grafike.Porta është sinunim i qëndresës së popullit tonë për liri edhe pavarësi në dukje të parë të len të kuptohet si project skice për memorial në hapësit të hapur por si veprër grafike luan me raportet e kontrasteve të forta e që më vonë ato edhe fuqizohën edhe më shumë në veprat e viteve në vijim.sfondi I me të zezë mbi ato të bardha,ca forma kateror të madhësive të ndryshme dhe gjërsive të ndryshme me një trekëndësh në mesë simbolizon shqiponjën,flamurin,kombin,gjakun,tokën,viktimat,vrasjet,vuajtjet,sakreficën dhe mbi të gjitha lirinë e vendit.tekstura,vijat,tonet,thjeshtësia,kubizmi e ndërtojn veprën me teknika të kombinuara.
Fg3)Galeria e arteve e Kosovës ( Arti Bashëkëkohor i Kosovës )shtypi ‘’Velar’’,bergamo,itali,2000,fq192
Fg 4) Galeria e Arteve e Kosovës ( 125 vjetori i Lidhja Shqiptare e Prizerenit )shtypi’’Grafoprint’’,Prishtinë 2003,fq10
Fg 5) ‘’Pa titull’’tek e kombinuar,70x30cm,2008.Kryevepra e e krijuesit është njëra ndër lidhjet me ‘’GUERNIKËN ‘’,zhdukja,maskat afrikane,materjali i drurit,kokë njeriu,uji,shtresimi I valëve të liqenit,alpet të shëndruara në minimalizëm,struktura e përjetuar deri në palcë një gëzim pa jetë një muzikë ku mbaron tingulli një qetësi ku mungonë festa,ikje njerzishë,fantazma zbukuron mbrëmjen,vitet nuk mund ta gëzojn njeruin pa u kthy te e kaluara ajo nuk ka titullë nuk ka qmimi,toka, alpet,bora,akulli,tymi,kontrasti,sfondi,mashtrimi optikë,e zeza në katëror,figuracioni i mungur,portreti me form maske e shpellave në paleolit,të bukura në kolorit nuk besoj që rastësisja e ka përciellë krijuesin në kët vepër sespe origjinaliteti dominon në veprat e grafikave të Salihut.Piktura në grfaikë,akuareli në përjetim piktural,kompozicioni në frym impresioniste,nuance të ftohëta Koka,si monedha Egjiptian,romake,e Greke në frymzim ndërsa stitlin e tijë original në pastërtin e sfondit dhe qetësin e krijimit hapësionor vjen nga fëmijria,vendëlindja,jeta me vetminartistike.Guri,vendosja vërtikale e një mendimi poetik të veprave të Modrianit,krijuesi e then malin me qetësin e portretit.Valeri,e ndërton me porta të vendosura si plane të mungesë të figuracionit koloristikë,e zezë e hirit,e bardhe, janë tashmë vetëm disa nga njyrat e preferuara të krijuesit dhe më shumë në neutralitet koloristik.përballja me rritjën e kokave e gjenë artistin në vetmi.Sy të vegjël hund të zgjaturë me qëllim pa gojë janë tejkalim i vetmis.Artisti e gjenë edhe gjuhën pamore me thellimin e vija në grafikë,aty ku vija e qanë fletën aty është vepra e Salihut,bota minimale nukë ndërton bazamentin e krijimtarisë ajo mundë të vendos në rrugë të gjatë e të drejt.Tipografia,artistike pastërtita e përafron me Edvard Munch ( 1863-1944 ) ka vepra dozë të simbolizmit në grafikë e sidomos të kokat e ndërtuara të krijuesit Salihut.Nuk falë koka autori,ai gjykon kohën,harresën,njeriun me kokë të keqe me disa fytyra,nuk janë afër me figuracion në veprën e artistit.Estetike,poetike,madhështore,krenakre,magjike,unike,monedhë antike,përplasë të kaluarën me kohën e re është vetem një kalim nga një stil në stilë të ri që lidhë libërin me kulturën e artin e humburë në hapësirë.Ngadalson kohën në gravurat e mureve të fletë së formaiti muzeal.
Fg5) ‘’Galeria e arteve e Kosovës ( Bienali Ndërkombëtar i Vizatimit XIV )shtypi’’Exarte’’,Prishtinë,2008,fq12
Galeria e arteve e kosovës ( ekspozit Agim Salihu ) shtypi’’Viprint’’,Prishtinë,2012,fq14
