Mbrëmjen e 22 gushtit, Kosova pranoi një paralajmërim me të prerë se çelësi i marrëdhënieve me Bashkimin Evropian ndërlidhet drejtpërdrejt me “karakterin gjithëpërfshirës të zgjedhjeve lokale”.
Kjo, në dritën e vendimit të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve – me 2 vota për, 2 kundër dhe 7 abstenime – për të mos e certifikuar Listën Serbe.
Në deklaratë, Bashkimi Evropian shprehu zhgënjim për mos-certifikimin e dy subjekteve politike të komunitetit serb dhe shprehu zhgënjim për qëndrimin e marrë nga Lëvizja Vetëvendosje gjatë procesit të certifikimit.
“Bashkimi Evropian është i zhgënjyer për mos‑certifikimin e 2 partive politike serbe të Kosovës. Ne shprehim keqardhje për qëndrimin e marrë nga Vetëvendosje gjatë procesit të certifikimit.” – u tha në reagim.
Blloku e theksoi si pazëvendësueshëm karakterin gjithëpërfshirës të procesit zgjedhor për të ardhmen e marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Unionit.
“Karakteri gjithëpërfshirës i zgjedhjeve lokale që po afrojnë është kyç për marrëdhënien e ardhshme ndërmjet Kosovës dhe Bashkimit Evropian. Partitë politike që kanë përmbushur kriteret ligjore duhet të lejohen të marrin pjesë në zgjedhje dhe përfaqësuesit e zgjedhur të marrin detyrat e tyre në mbarë Kosovën, mbi bazën e një procesi të lirë, të drejtë dhe gjithëpërfshirës.” – thuhet tutje.
Vendimi i KQZ-së
Të enjten Komisioni Qendror i Zgjedhjeve mori vendimin për të mos certifikuar Listën Serbe, çka la subjektin jashtë procedurave zyrtare për pjesëmarrje. Ky vendim nxiti menjëherë reagime të ashpra nga ndërkombëtarët.
Një ditë pas vendimit të KQZ-së, Lista Serbe bëri të ditur se e ka depozituar ankesën e saj te Paneli Zgjedhor për Ankesa dhe Parashtresa (PZAP).
Masat e BE-së
BE ka treguar më parë se veprime që cenojnë përfshirjen e komuniteteve dhe klimën e përgjithshme të sundimit të ligjit mund të kenë pasoja reale. Shpërfillja e deklaratës së 3 qershorit të vitit 2023, e cila kërkonte nga autoritetet kosovare të ndërmarrin një sërë veprimesh për të parandaluar deeskalimin e mëtejshëm në veri të vendit, i kushtoi Kosovës qindra miliona euro në vitet pasuese.
Sipas raportit të Institutit GAP masat e BE‑së ndaj Kosovës, të vendosura nga qershori 2023 pas zhvillimeve në veri, përfshinë: ndërprerjen e punës së organeve në kuadër të Marrëveshjes së Stabilizim‑Asociimit (MSA) deri në maj 2025, pezullimin e fondeve IPA dhe të nënshkrimit të kontratave të reja, mospërfshirjen në ngjarje të nivelit të lartë (përjashto ato për veriun dhe integrimin rajonal), si dhe mos‑procedimin e aplikimeve të reja në Kornizën Investuese për Ballkanin Perëndimor (WBIF).
Bilanci financiar i masave është ai që goditi më së rëndi Kosovën: rreth 613.4 milionë euro projekte të pezulluara ose të shtyra për një afat të pacaktuar, prej të cilave 7.1 milionë euro janë humbur përfundimisht për shkak të kalimit të afateve.
