Kriza shëndetësore dhe ekonomike që erdhi si pasojë e pandemisë së koronavirusit, rriti interesimin e qytetarëve për të dal jashtë shtetit për punë e jetë më të mirë. Kjo situatë pandemike për dallim nga shtetet tjera rriti edhe përplasjet e politikanëve kosovarë dhe apetitet e tyre për pushtet e zgjedhje të reja. Qytetarët panë rrëzimin e dy qeverive në kohën kur shëndeti publik rrezikohej nga virusi. Kosova sërish do të mbajë më 14 shkurt zgjedhjet e radhës parlamentare, e në fushatat e tyre edhe këtë herë partitë politike po flasin për zhvillimin ekonomik e social. Ndikimi i zgjedhjeve të shpeshta në ekonominë e Kosovës, edhe më herët sipas ekspertëve është vlerësuar negativ. Por kjo nuk ka ndryshuar politikëbërjen kosovare. Por ndryshim s’ka pas as perspektiva e qytetarëve karshi shtetit të tyre. Bile, në vend nga vitit në vit, është vërejtur një shtim i numrit të të rinjve që po e braktisin Kosovën, e që shumica prej tyre po shkojnë me viza pune nëpër vende të ndryshme të Bashkimit Evropian. Për dallim prej ikjes masive që ndodhi gjatë vitit 2014-2015, ku mbi 100.000 qytetarë ikën ilegalisht nga Kosova drejt vendeve të BE-së, sot ky migrim po bëhet në mënyrë të rregullt duke shkuar me viza pune e ku shumica prej tyre ndalen në Gjermani.
Teksa shteti heshtë përballë këtij fenomeni e politikanët enden nëpër gara zgjedhore për vota e pozita thuajse çdo vit, me qindra fshatra anembanë qyteteve të Kosovës po braktisen nga djemtë dhe vajzat e reja, e numri i nxënësve po bie nëpër shkolla. Statistikat e institucioneve arsimore lokale tregojnë rënien e numri të nxënësve nga viti në vit. Politikanët lokal e ata në krye të Qeverisë e Kuvendit e dinë për këtë. Qytetarët në përgjithësi shprehen të pakënaqur me drejtimin aktual politik të Kosovës. Disa të rinj të pyetur nga Plus TV, thonë se edhe me gjendjen e pandemisë të krijuar së fundmi, nuk shohin më perspektivë në Kosovë dhe me shumë dëshirë do të iknin nga këtu po të kishin mundësi. Papunësia e madhe vlerësohet të jetë edhe më tej arsyeja kryesore që po shtyn qytetarët të lëshojnë vendin por edhe pagesat e ulëta në tregun e punës.
“Në Kosovë u bo krizë, s’ka as punë e as paga të mira, tash edhe virusi ma mirë me dal jashtë, atje ka ma shumë perspektivë, do kisha ikur sepse këtu ne vendin tonë punët janë jo mirë”, tha një i ri L.B. Kurse, F. A, studente, tha se do të largohej nga vendi pasi këtu e ka të vështirë të punësohet dhe sektori privat, siç tha ajo nuk ofron pagë të mjaftueshme e dinjitoze. “Paga ne vendet jashtë Kosovës, është e mjaftueshme për të pagu qiranë, ushqimin, shpenzimet dhe për te bere qejfe, jete e deshiruar për të gjithë, mundësi më të mira të punës dhe jetesës”, tha ajo. Njëjtë mendon edhe L. A, i cili ka kryer studimet dhe thotë se arsyeja e ikjes jashtë është se atje ka kushte dhe rend. “Në Evropë si Zvicer e Gjermani, respektohet kontrata e punës, ka sigurim shëndetësor, kushtet janë më të mira për jetesë,” tha ai. Sipas një raporti mbi migrimin të Ministrisë së Punëve të Brendshme, thuhej se për periudhën 2016-2018, Kosova ka humbur rreth 2 për qind të popullsisë së vendit. Në dekadën e fundit, më shumë se 220 mijë qytetarë të Kosovës kanë lëshuar vendin, sipas të dhënave zyrtare të Agjencisë së Statistikave të Kosovës. Numri më i madh i qytetarëve, të cilët kanë emigruar nga Kosova gjatë periudhës 2010-2018, u shënua në vitin 2015, kur nga Kosova u larguan mbi 75 mijë qytetarë. Ndërsa në vitin 2018, mbi 28 mijë persona vendosën të ikin nga vendi, ikja nuk është ndalur as në vitet 2019 e 2020. Analistët dhe Shoqëria Civile, e shohin si shqetësuese numrin në rritje të të rinjve për të lëshuar Kosovën. Sipas tyre, kjo ka ardhur si pasojë e zhvillimeve jo të mira ekonomike, politike dhe sociale që po e përcjellin Kosovën, zgjedhjet e shpeshta të jashtëzakonshme, ndërrimi i qeverive dhe qeverisja jo e mirë. Ata thonë se është koha e fundit kur shteti duhet të marrë më seriozisht trajtimit e këtij fenomeni dhe të ofroj zgjidhje e zhvillim për qytetarët e vetë pasi sipas tyre janë përgjegjëse për këtë dukuri me përmasa alarmuese. Sipas analistit Faton Mehmeti, fajtore për këtë gjendje janë institucionet dhe klasa politike. “Politikanëve, ju duket absurde ikja, përderisa vet i kanë kushtet e jetesës shumë të mira. Ata nuk e shohin realitetin në tokë, jetojnë në një realitet tjetër, dhe kjo është fatkeqësi. Pikërisht janë këta politikanë që e kanë varfëruar popullin duke e zhvatur, janë bërë milionerë, deri popullin e kanë lënë në mëshirë të fatit. Nuk ka paturpësi më të madhe që t’u thuash të rinjve ” Nuk duhet të ikin” por pse të rinjtë të rrijnë për të punuar për 200 euro në muaj, me spitale të shkatërruar dhe shëndetësi të sëmurë, me arsim pa cilësi dhe të ardhme jo të sigurt, pse duhet të rri një i ri n’Kosovë, kur shteti nuk jep asgjë. Të rinjtë po pikin sepse perspektiva këtu mungon, dhe me të drejtë të rinia kërkon një jetë më të mirë jashtë. Në një shtet të kapur, ku e ardhmja është e zymtë, është krejtësisht e kuptueshme që të rinjtë ikin. Ata që deri sot kanë qenë në pushtet, janë arsyeja pse sot kaq shumë qytetarë braktisin vendlindjen”, u shpreh Mehmeti. Ai mendon se zgjedhjet e shpeshta tregojnë mungesë të stabilitetit politik në vend.
Ndërsa, Kristijan Ramaj, nga Qendra për Demokraci Lokale (QDL), mendon se shteti ynë nuk ofron perspektivë e zhvillim profesional, për pjesë dërmuese të rinisë, përfshi këtu të kualifikuarit me shkollim universitar apo me shkollë të mesme.
I pyetur se a janë fajtore institucionet për këtë fenomen ai u shpreh, “kjo është një pyetje e mire, por edhe më mirë do të ishte, pyetja se sa janë fajtore institucionet, për ikjen e të rinjve nga vendi. Sepse që janë është fakt i njohur për çdo të ri në vend. Kjo pasi që shteti ynë momentalisht nuk ofron perspektiv, për pjesë dërmuese të rinisë, përfshi këtu të kualifikuar me shkollim universitar apo me shkollë të mesme. Faji kryesorë mendoj se është tek qasja e gabuar në tregun e punës, ku po ju jepet shumë pak mundësi që ata të tregojnë vërtet potencialin që kanë. Fare pak nga të rinjtë e të rejat, shohin të ardhme të qëndrueshme në Kosovë, sidomos kur bëhet fjalë për planet për të krijuar një familje, apo për të arritur deri tek pavarësia financiare, bazuar në rrethanat që rinia gjendet sot”, tha ai.
Rreth asaj se shumë të ri e të reja trajnohen për punë në Kosovë, dhe pastaj synojnë BE-në për punësim, Ramaj thotë se shkak për këtë janë pagat e ulëta
