Shkruan: Fatos Hetemi
Votuesit e rajonit të Anamoravës konsiderohen ndër më të emancipuarit në Kosovë, pasi kanë treguar aftësinë për të evoluar me bindjet e tyre politike, pa rënë pre e manipulimeve apo shndërruar në militantë fanatikë që krijojnë bastione politike.
Votuesit e këtij rajoni mund t’i konsiderojmë ndër shembujt më të mirë të mendimit të pavarur politik, duke treguar një zhvillim të qëndrueshëm të mendimit kritik dhe vetëdijes qytetare. Ky elektorat i ka sfiduar shpeshherë subjektet politike për t’i mbajtur premtimet, pa u shndërruar në militantë fanatik. Për këtë arsye, votuesit e Gjilanit, Vitisë dhe Kamenicës nuk kanë krijuar asnjëherë një bastion të qëndrueshëm për ndonjë parti politike, duke zgjedhur me vetëdije të ruajnë fleksibilitetin politik dhe duke ndryshuar qasjen në përputhje me performancën e partive në pushtet.
Kjo sjellje politike e votuesve të Anamoravës ka ndikuar thellë në dinamikën e zgjedhjeve parlamentare në Kosovë. Rezultatet zgjedhore në të kaluarën kanë treguar se ky rajon ka një peshë të madhe në përcaktimin e fituesit, pasi përkrahja për partitë ndryshon në varësi të angazhimeve të tyre dhe mbajtjes së premtimeve elektorale. Për rrjedhojë, partitë politike janë të detyruara të marrin në konsideratë nevojat dhe preokupimet e votuesve të këtij rajoni, duke ditur që ky elektorat nuk do të ngurojë të ndryshojë orientimin nëse nuk i përgjigjen pritjeve të tij.
Këta votues dijnë të vlerësojnë qasjet jo serioze të pushteteve në raport me investimet kapitale në këtë rajon, që duhej të kishte prioritet. Premtimet e subjekteve politike për zhvillimin e këtij rajoni kanë qenë të shumta, por realizimet në terren mbeten të pamjaftueshme. Për vite të tëra, investimet dhe projektet infrastrukturore në Gjilan, Viti dhe Kamenicë janë karakterizuar nga zvarritja. Mungesa e përparimit të dukshëm në sferat kyçe si infrastruktura rrugore, shëndetësia, arsimi dhe ekonomia e rajonit ka trasuar një pakënaqësi të vazhdueshme ndër vite. Kjo bazohet në luhatjet e elektoratit që si pasojë e pakënaqësive ka ndryshuar bindjet dhe praktikisht ka ndryshuar edhe votën.
Pas më shumë se një dekade në kërkim të ndryshimeve thelbësore, votuesit e Gjilanit, Vitisë e Kamenicës janë afër zhgënjimit, pasi shumë projekte të premtuara për këtë rajon nga të gjitha qeveritë mbeten ose në fazën fillestare, ose të ndaluara përgjysmë. Në rastin më të keq projektet për zhvillimin ekonomik dhe infrastrukturor të Anamoravës, të cilat duhet të ishin katalizatorë për përmirësimin e cilësisë së jetës dhe rritjen e mundësive ekonomike, shpesh kanë mbetur vetëm në letër ose të nisura pa një afat përfundimi të qartë.
Ky rajon mbetet një shembull për vetëdijen qytetare, duke treguar se votuesit e lirë dhe kritikë kanë fuqinë për të ndikuar në drejtimin e vendit, me shpresën se një ditë përkushtimi i tyre do të gjejë një përgjigje të qëndrueshme në përmirësimin të kushteve të jetës në këto qytete.
Analiza e rezultateve të subjekteve politike në zgjedhjet parlamentare që nga viti 2014 në rajonin e Anamoravës tregon një dinamikë interesante të sjelljes elektorale të votuesve. Votuesit e këtij rajoni kanë treguar një aftësi të qartë për të dalluar dhe për të vlerësuar performancën e përfaqësuesve të tyre. Ata kanë dëshmuar se janë të gatshëm të besojnë dhe të mbështesin ata që i përmbahen premtimeve të bëra gjatë fushatës. Megjithatë, votuesit e këtij rajoni janë gjithashtu të shpejtë për të ndëshkuar ata që nuk i mbajnë këto premtime, gjë që shfaq një nivel të lartë ndërgjegjësimi dhe përgjegjshmërie.
Analiza e rezultateve të zgjedhjeve nga viti 2014 deri në vitin 2021 për partitë kryesore në Gjilan tregon luhatje të mëdha në mbështetjen e votuesve ndaj subjekteve politike, duke reflektuar ndryshime të rëndësishme në preferencat e tyre elektorale.
- LVV (Lëvizja Vetëvendosje):
- 2014–2019: LVV përjetoi një rritje të fuqishme të votave gjatë kësaj periudhe. Nga 10,080 vota në vitin 2014, mbështetja u rrit ndjeshëm në 18,575 vota në vitin 2019, duke e bërë atë një nga partitë më të mëdha në këtë komunë.
- 2019–2021: Në vitin 2021, LVV pati një rritje të jashtëzakonshme, duke arritur 32,742 vota. Kjo rritje e madhe e LVV-së tregon një trend të fuqishëm të elektoratit në favor të saj dhe tregon mbështetjen e gjerë që ka fituar LVV në mesin e votuesve, e cila udhëheq aktualisht edhe pushtetin lokal në këtë komunë.
- LDK (Lidhja Demokratike e Kosovës):
- 2014–2019: LDK ruajti një mbështetje të qëndrueshme, duke u luhatur pak nga 12,178 vota në vitin 2014 në 12,594 vota në vitin 2019. Kjo tregon një bazë të qëndrueshme elektorale gjatë këtyre viteve.
- 2019–2021: Në vitin 2021, LDK pësoi një rënie të madhe në 7,611 vota, që përbën një humbje të konsiderueshme të mbështetjes. Kjo rënie mund të ketë ardhur si rezultat i rritjes së LVV-së dhe zhvendosjes së elektoratit. LDK gjithashtu humbi edhe pushtetin lokal në këtë komunë.
- PDK (Partia Demokratike e Kosovës):
- 2014–2019: PDK ka përjetuar një rënie graduale nga 9,826 vota në vitin 2014 në 7,846 vota në vitin 2019. Ndërkohë që PDK mori pjesë në koalicionin PDK-AAK-NISMA në vitin 2017, mbështetja e përgjithshme mbeti e qëndrueshme.
- 2019–2021: Në vitin 2021, PDK pësoi një rënie të mëtejshme, duke përfunduar me 5,868 vota. Kjo rënie tregon një dobësim të vazhdueshëm të bazës së saj elektorale gjatë viteve të fundit.
- AAK (Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës):
- 2014–2019: AAK ka parë një rritje modeste, duke u rritur nga 3,111 vota në vitin 2014 në 3,373 vota në vitin 2019, por pjesëmarrja në koalicionin e vitit 2017 PDK-AAK-NISMA ndikoi që votat të shiheshin në bllok me partitë e tjera të koalicionit.
- 2019–2021: Në vitin 2021, AAK pati një rënie të madhe në 1,417 vota, që tregon një dobësim të mbështetjes elektorale.
- NISMA:
- 2014–2019: NISMA fillimisht kishte mbështetje modeste me 973 vota në vitin 2014 dhe përfshirja në koalicionin PDK-AAK-NISMA në vitin 2017 ndikoi në një mbështetje më të fortë në bllok.
- 2019–2021: Pas vitit 2019, NISMA pati një rënie drastike në 550 vota në vitin 2021, duke treguar një dobësim të ndjeshëm në mbështetjen e saj elektorale.
Sa i përket Komunës së Vitisë, nga viti 2014 deri në vitin 2021 rezultatet tregojnë disa prirje të rëndësishme në mbështetjen e partive kryesore politike.
- LVV (Lëvizja Vetëvendosje):
- LVV ka pasur një rritje të vazhdueshme nga viti 2014 deri në vitin 2021.
- Duke nisur nga 4,430 vota në vitin 2014, LVV rriti mbështetjen në 6,433 vota në vitin 2017 dhe më pas arriti në 6,474 vota në vitin 2019.
- Në vitin 2021, LVV përjetoi një rritje të madhe elektorale, duke kaluar në 12,939 vota dhe duke u bërë partia me mbështetjen më të madhe në këtë komunë.
- LDK (Lidhja Demokratike e Kosovës):
- LDK ka mbajtur një nivel të qëndrueshëm të mbështetjes në vitet 2014 dhe 2017, me një rritje të lehtë nga 5,804 vota në 2014 në 5,958 vota në 2017.
- Në vitin 2019, LDK arriti kulmin e mbështetjes me 6,819 vota, duke treguar një rritje të konsiderueshme.
- Megjithatë, në vitin 2021, LDK pësoi një rënie të theksuar, duke rënë në 4,305 vota, që përfaqëson një humbje të madhe të mbështetjes. Por ky subjekt e ka ruajtur pushtetin lokal, me të cilin qeveris prej 3 mandatesh.
- PDK (Partia Demokratike e Kosovës):
- PDK fillimisht kishte një bazë të qëndrueshme votash, me 4,001 vota në vitin 2014 dhe një rritje të lehtë në 4,490 vota përmes koalicionit PDK-AAK-NISMA në vitin 2017.
- Në vitin 2019, PDK ra në 3,717 vota dhe mbështetja vazhdoi të bjerë deri në 3,099 vota në vitin 2021, duke treguar një tendencë të rënies.
- AAK (Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës):
- AAK doli me 1,003 vota në vitin 2014 dhe mori pjesë në koalicionin PDK-AAK-NISMA në vitin 2017.
- Pas kësaj, në vitin 2019, AAK arriti një rritje në 1,610 vota, por kjo mbështetje ra në mënyrë të ndjeshme në vitin 2021, duke përfunduar me vetëm 690 vota.
- NISMA:
- NISMA filloi me një mbështetje relativisht të fortë me 1,234 vota në vitin 2014, dhe më pas mori pjesë në koalicionin PDK-AAK-NISMA në vitin 2017.
- Pas koalicionit, NISMA vazhdoi në vitin 2019 me 857 vota, por në vitin 2021 pati një rënie drastike, duke përfunduar me vetëm 355 vota.
Kurse Kamenica ka një konfiguracion pak më ndryshe elektoral, gjatë periudhës 2014–2021 rezultatet tregojnë disa ndryshime domethënëse në mbështetjen e partive kryesore dhe pasqyrojnë një tendencë të ndryshimit të preferencave të votuesve në këtë komunë.
- LVV (Lëvizja Vetëvendosje):
- LVV ka përjetuar rritje të qëndrueshme, me shifra të konsiderueshme nga viti 2014 deri në vitin 2021.
- Nga 2,581 vota në vitin 2014, LVV arriti në 9,828 vota në vitin 2021, duke u bërë partia më e mbështetur në komunë. Kjo tregon një prirje të fortë të elektoratit drejt LVV-së, e cila ka vazhduar të rritet në secilin proces zgjedhor. Aktualisht kjo komunë qeveriset po ashtu nga LVV.
- LDK (Lidhja Demokratike e Kosovës):
- LDK ka shënuar rritje nga viti 2014 në vitin 2017, duke kaluar nga 2,966 vota në 4,454 vota, që është një rritje e ndjeshme.
- Megjithatë, nga viti 2017 e më tej, LDK ka pësuar një rënie të vazhdueshme të votave, duke përfunduar me vetëm 2,210 vota në vitin 2021. Kjo tregon një humbje të qëndrueshme të mbështetjes në këtë periudhë.
- PDK (Partia Demokratike e Kosovës):
- PDK kishte mbështetje të fortë në vitin 2014 me 3,951 vota, por kjo mbështetje ra ndjeshëm në zgjedhjet e ardhshme.
- Pas pjesëmarrjes në koalicionin PDK-AAK-NISMA në vitin 2017, mbështetja për PDK u ul më tej në vitin 2019 dhe 2021, duke arritur në vetëm 2,272 vota në vitin 2021.
- AAK (Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës):
- AAK kishte një bazë relativisht të vogël në vitin 2014 me 1,849 vota, dhe ajo mori pjesë në koalicionin PDK-AAK-NISMA në vitin 2017.
- Pas vitit 2017, AAK ka ruajtur mbështetjen e saj në zgjedhjet e vitit 2019 me 2,430 vota, por kjo mbështetje ra në 1,125 vota në vitin 2021, që përfaqëson një rënie të dukshme.
- NISMA:
- NISMA kishte një mbështetje modeste në vitin 2014 me 378 vota, dhe mori pjesë në koalicionin PDK-AAK-NISMA në vitin 2017.
- Pas vitit 2017, votat për NISMA u rritën në vitin 2019 me 1,433 vota, por pastaj u ulën ndjeshëm në vitin 2021, duke arritur në vetëm 254 vota.
Rezultatet ndër vite në këtë rajon tregojnë një luhatje të vazhdueshme të mbështetjes, duke reflektuar një elektorat që nuk i jep një besim të përhershëm asnjë subjekti politik pa parë përmbushjen e premtimeve. Ky qëndrim tregon se këta votues janë të vëmendshëm ndaj rezultateve konkrete dhe janë të gatshëm të ndryshojnë qëndrim nëse shohin mungesë angazhimi nga përfaqësuesit e tyre. Subjektet politike duhet ta kenë parasysh këtë mesazh dhe të fokusohen në mbajtjen e premtimeve, nëse synojnë të ruajnë mbështetjen dhe besimin e këtij elektorati të ndërgjegjshëm dhe mbi të gjitha të emancipuar.